O‘zbekiston qo‘g‘irchoqlari: qadimgi yunon merosidan noyob xalq san’atigacha
O‘zbekistonda qo‘g‘irchoqchilik ko‘p asrlik tarixga ega bo‘lib, uning ildizlari Iskandar Zulqarnayn davriga borib taqaladi. Rivoyatlarga ko‘ra, aynan qadimgi yunonlar qo‘g‘irchoqlarni hozirgi O‘zbekiston hududiga birinchi bo‘lib olib kelishgan. Biroq bu san’at turi keng tarqalmay, to Temuriylar davrigacha unutilib ketgan. O‘sha paytda Movarounnahrning ko‘cha va bozorlarida mahalliy aholini o‘z tomoshalari bilan xushnud etuvchi masxaraboz qo‘g‘irchoqbozlar paydo bo‘lgan.
O‘zbek qo‘g‘irchoq hunarmandchiligining o‘ziga xos xususiyati qo‘g‘irchoq yasashning mintaqaviy uslublari rivojlanishi bo‘ldi. O‘zbekistonning har bir viloyati qo‘g‘irchoqlarda mahalliy urf-odatlar va madaniyatni aks ettirib, o‘ziga xos yondashuvni shakllantirdi. Eng mashhurlaridan biri Buxoro qo‘g‘irchoqchilik maktabi hisoblanadi.
Qo‘g‘irchoqchilik san’atida xorazmlik usta Mansur Quryozov alohida o‘rin egallaydi. Uning asarlari milliy ijodkorlik ruhini mujassam etib, an’analar va xalq nafosatining boyligini o‘zida aks ettiradi.
Bugungi kunda O‘zbekistonda qo‘g‘irchoqlar nafaqat o‘yinchoqlar, balki noyob madaniy merosning ramzi hamdir. Ular ushbu betakror mamlakat tarixi va hunarmandchiligi bilan yaqindan tanishishga intilayotgan sayyohlar orasida sevimli sovg‘a bo‘lib qolmoqda.