Moskvada “Furqat” filmining namoyishi bo‘lib o‘tdi
1960-yil 21-noyabrda Moskvada “Furqat” badiiy filmining ilk namoyishi bo‘lib o‘tdi. “O‘zbekfilm” kinostudiyasi tomonidan 1959-yilda suratga olingan kartina dastlab 1959-yil 20-avgustda Toshkentda tomoshabinlarga taqdim etilgan edi.
Filmni Yo‘ldosh Ag‘zamov sahnalashtirgan, ssenariyni Mixail Melkumov va T.Tula yozgan. Operator Mixail Krasnyanskiy, bastakori Sulaymon Yudakov, badiiy bezaklar muallifi esa Valentin Sinichenko bo‘lgan. Suratga olishda sovet kinosining mashhur aktyorlari: Yoqub Ahmedov, Alla Larionova, Hamza Umarov, Razzoq Hamroyev va boshqalar qatnashgan.
Film Furqat taxallusi bilan tanilgan buyuk o‘zbek shoiri va mutafakkiri Zokirjon Xolmuhammadov (1858-1909) hayoti haqida hikoya qiladi. Furqat Qo‘qon madrasasida ta’lim olish davomida mumtoz sharq she’riyatini o‘rganib, she’rlar yozgan. Biroq u o‘z shahriga qaytgach, xalqining og‘ir ahvoliga guvoh bo‘ladi.
Syujetga ko‘ra, Furqat adolatsizlikka qarshi kurashadi, hokimiyat bilan hamkorlik qilishni rad etadi va xalq ovoziga aylanadi. Uni ta’qib qilishadi, qamoqqa tashlashadi, ammo shoir o‘z kurashini davom ettiradi. Hal qiluvchi paytlarda unga do‘stlari va iste’dodining muxlislari yordam beradi, jumladan, Alla Larionova ijro etgan shahar hokimi Obolenskiyning qizi Margarita. Oxir-oqibat, hokimiyat ta’qibi ostida qolgan Furqat Vatanini tark etishga majbur bo‘ladi.
Film haqiqiy voqealarga asoslangan bo‘lib, nafaqat Furqatning ijodiy yo‘lini, balki XIX asr oxiridagi muhim ijtimoiy muammolarni ham aks ettiradi. Furqat shaxsi adolat va so‘z erkinligi uchun kurash timsoli bo‘lib xizmat qiladi.
“Furqat” O‘zbekistonning boy tarixi va madaniy merosini aks ettiruvchi sovet kinematografiyasining muhim qismiga aylandi. Moskvadagi namoyish tomoshabinlarning o‘zbek kinosiga bo‘lgan qiziqishini yanada oshirdi va ‘O‘zbekfilm"da erishilgan yuksak mahorat darajasini namoyon etdi.