Osiyo madaniyati bo‘ylab sayohat: turli mamlakatlarning urf-odatlari va an’analari
Osiyo o‘zining madaniy xilma-xilligi bilan hayratlanadigan qit’a bo‘lib, unda har bir mamlakat asrlar davomida shakllangan o‘ziga xos urf-odat va an’analarni asrab-avaylab kelmoqda. Mintaqa madaniy merosining eng yorqin namunalarini taqdim etamiz.
Xitoy
Bahor bayrami (Chunjie)
Xitoyda yilning eng katta bayrami oy taqvimi bo‘yicha nishonlanadi. Bu kunda oilalar an’anaviy taomlar — chuchvara va pekin o‘rdagini tayyorlashadi, uylarini qizil fonarlar bilan bezatishadi va mushakbozlik qilishadi. Qizil rang yovuz ruhlardan himoyalanish ramzi hisoblanadi.
Choy marosimi
Xitoyda choy oddiy ichimlik emas, balki insoniy munosabatlarni mustahkamlovchi marosimdir. Choy tanlashdan tortib uni dasturxonga tortishgacha, marosimning har bir jihati chuqur ma’noga ega.
Koreya
Chusok (Koreya Shukrona kuni)
Kuzgi hosil va ajdodlarga minnatdorchilik bayrami. Oilalar tteok (guruchli pirog) va bibimbap kabi taomlarni tayyorlaydilar, ajdodlar qabrini ziyorat qiladilar va xotira marosimlarini o‘tkazadilar.
To‘y an’analari
Koreys to‘ylari ramziy ma’nolarga boy. Kelin-kuyov an’anaviy libos — hanbok kiyishadi va marosimda hurmat va muhabbatni ifodalovchi ta’zim bajo keltiriladi.
Yaponiya
Sakura (gilos gullashi)
Sakuraning bahorgi gullashi hayotning go‘zalligi va o‘tkinchiligini anglatadi. Yaponlar yaqinlari davrasida tabiatdan bahramand bo‘lib, gullab turgan daraxtlar ostida sayr qiladilar.
Ikebana
Gul kompozitsiyalarini tuzish san’ati shakl va chiziqlar uyg‘unligini ta’kidlaydi. Bu ichki hissiyotlarni gullar orqali ifodalash imkonini beruvchi meditatsiya jarayonidir.
Tailand
Loy Kratong (Chiroqlar festivali)
Noyabr oyidagi chiroqlar festivali kechirim va poklanishni anglatadi. Odamlar salbiy hislardan xalos bo‘lish ramzi sifatida gullar va shamlar qo‘yilgan kichik qayiqchalarni suvga oqizadilar.
Indoneziya
Iyd al-Fitr
Bu bayram Ramazon oyini yakunlaydi. Indoneziyaliklar yangi kiyimlar kiyishadi, masjidlarga borishadi va an’anaviy taomlar tortilgan bayram dasturxoni atrofida to‘planishadi.
Vetnam
Tet (Vetnam Yangi yili)
Mamlakatning asosiy bayrami yanvar-fevral oylarida nishonlanadi. Odamlar uylarini o‘rik va shaftoli gullari bilan bezatishadi, guruchli pirog banh chung pishirishadi va oila davrasida yig‘ilishadi.
Ajdodlar marosimlari
Bayramlar paytida oila a’zolari xotira marosimlarini o‘tkazadilar, qurbongohlarga taom va gullar qo‘yib, marhumlar xotirasini yod etadilar.
Ushbu an’analarning har biri Osiyo xalqlarining betakror tarixi va madaniyatini aks ettirib, ularning hayotiga urf-odatlar va qadriyatlar nuqtai nazaridan nazar tashlash imkonini beradi.