Jahon banki Toshkentda havoni baholash bo’yicha hisobot taqdim etdi
Jahon banki va ekologiya vazirligi tomonidan iqtisodiyot va moliya vazirligi ko’magida tayyorlangan ma’ruza Markaziy Osiyo mamlakatlaridagi havo sifatini o’rganishga bag’ishlangan.
O’zbekistonda, dunyoning ko’plab mamlakatlarida bo’lgani kabi, havoning ifloslanishi sog’liq uchun eng katta xavf tug’diradigan PM2.5 mayda zarralari bilan bog’liq. Jahon sog’liqni saqlash tashkiloti (JSST) ma’lumotlariga ko’ra, bu zarralar jiddiy kasalliklarga va erta o’limga olib kelishi mumkin.
Toshkent muntazam ravishda havo ifloslanishi yuqori bo’lgan shaharlar qatoriga kiradi. Shaharda PM2.5 ning o’rtacha yillik kontsentratsiyasi JSST tomonidan belgilangan ruxsat etilgan darajadan olti baravar yuqori. Ifloslanishning asosiy manbalari isitish sektori, transport va sanoat hamda boshqa mintaqalardan shamol olib keladigan changdir. Qish oylarida isitish tizimlaridan faol foydalanish tufayli havoning ifloslanish darajasi sezilarli darajada oshadi.
O’zbekiston hukumati vaziyatni yaxshilash choralarini ko’rmoqda. 2024 yil may oyida JSST tavsiyalariga muvofiq turar-joy binolarida havo sifati bo’yicha yangi standart qabul qilindi. Bu ifloslanishni kamaytirish va aholi salomatligini himoya qilish yo’lidagi muhim qadamdir.
Hisobot mamlakatda havo sifatini boshqarishni takomillashtirish uchun “yo’l xaritasi” ni taklif etadi. Taklif etilayotgan chora — tadbirlar orasida standartlarni yangilash, milliy strategiyani ishlab chiqish va turli tarmoqlar o’rtasida harakatlarni muvofiqlashtirish kiradi. Isitish sohasida chiqindilarni kamaytirish, yoqilg’i sifatini yaxshilash va binolarning energiya samaradorligini oshirish bo’yicha chora-tadbirlarni amalga oshirish ham muhimdir. Bundan tashqari, ayniqsa zaif bo’lgan uy xo’jaliklari uchun isitishning ekologik toza usullariga o’tishlari uchun moliyaviy yordam zarur.
Hisobot PROGREEN va Buyuk Britaniya hukumati tomonidan moliyalashtiriladigan EGED dasturi kabi xalqaro fondlar ko’magida tayyorlangan.
Bogdan Burikin, atayin “Karavan-Info” uchun