Raqamli davrda ma’lumotlarni qanday himoya qilish va tahdidlarga qarshi turish mumkin?
Axborot xavfsizligi — bu tizimlarning shunday holatiki, unda uskunalar, ma’lumotlarni uzatish kanallari va saqlash joylari tahdidlarga bardoshli bo‘ladi. Bu, shuningdek, mutaxassislar zaifliklarni o‘rganadigan va himoyani kuchaytirish yo‘llarini izlaydigan kasbiy yo‘nalishdir. Ko‘pincha axborot xavfsizligini kiberxavfsizlik bilan adashtiradilar, ammo ular o‘rtasida farq bor. Birinchisi qog‘ozli hujjatlarni ham qo‘shgan holda har qanday tashuvchidagi ma’lumotlarni himoya qilsa, ikkinchisi internetdagi raqamli ma’lumotlarga e’tibor qaratadi.
Axborotni himoyalash tamoyillari ma’lumotlarning maxfiyligi, yaxlitligi va foydalanish imkoniyatiga asoslanadi. Tahdidlar shaxsiy va korporativ manfaatlarga zarar yetkazuvchi ruxsatsiz kirish, ma’lumotlarning sizib chiqishi yoki o‘zgartirilishini o‘z ichiga olishi mumkin. Eng xavfli hujumlar orasida korporativ elektron pochtani buzish, tovlamachilik dasturlaridan foydalanish va bulutli tizimlarga hujumlar ajralib turadi.
Ma’lumotlarni himoya qilish kompleks yondashuvni talab etadi. Texnik choralar kirishni jismoniy cheklashni o‘z ichiga oladi, masalan, parollar va signallarni to‘suvchi qurilmalar. Antiviruslar va shifrlash tizimlari kabi dasturiy yechimlar tahdidlarni aniqlashga yordam beradi. Tashkiliy chora-tadbirlar xodimlarni axborot gigiyenasi qoidalariga o‘rgatish va korporativ xavfsizlik siyosatini ishlab chiqishni qamrab oladi.
Zamonaviy texnologiyalar himoya vositalarini sezilarli darajada kengaytiradi. Masalan, kriptografiya ma’lumotlarni shifrlash imkonini bersa, blokcheyn ularni taqsimlangan tarmoqda saqlashni ta’minlaydi. IDS va IPS tizimlari tarmoq trafigini tahlil qilish va g‘ayrioddiy faollikni to‘sish orqali kiruvchilarni aniqlaydi va oldini oladi. DLP tizimlari ma’lumotlar jo‘natilishini nazorat qilish orqali sizib chiqishning oldini oladi, UBA-tahlil esa foydalanuvchilarning xatti-harakatlarini o‘rganish asosida shubhali harakatlarni aniqlaydi.
Sifatli himoyani muntazam tekshiruvsiz amalga oshirib bo‘lmaydi. Zaifliklarni tekshirish xavfsizlik darajasini baholash va bo‘sh joylarni aniqlash imkonini beradi. Bu, ayniqsa, internet-do‘konlar yoki mijozlar bazasiga ega xizmatlar kabi shaxsiy ma’lumotlar bilan ishlaydigan kompaniyalar uchun muhimdir. IDS va IPS kabi tizimlardan foydalanish yuqori darajadagi xavfsizlikni ta’minlaydi. IDS hujumlarni aniqlashga yordam bersa, IPS nafaqat tahdidlarni aniqlaydi, balki ularning oldini ham oladi.
Raqamli tahdidlarning ko‘payishi sharoitida axborot xavfsizligi kompaniyalarning barqaror ishlashi va ma’lumotlarning saqlanishiga asos bo‘lmoqda. Zamonaviy dunyodagi xavf-xatarlarga qarshi kurashda yangi texnologiyalarga sarmoya kiritish va mutaxassislar ishini tashkil etish hal qiluvchi ahamiyatga ega.