O‘zbekistonda SMA bilan kasallangan bolalarni erta tashxislash va qo‘llab-quvvatlashni tashkil etish

Spinal mushak atrofiyasi (SMA) kam uchraydigan, ammo xavfli kasallik bo‘lib, yaqin vaqtlargacha O‘zbekistonda sog‘liqni saqlash sohasida e’tibordan chetda qolgan edi. Bugungi kunda rasmiy ma’lumotlarga ko‘ra, ushbu tashxis qo‘yilgan bolalar soni 188 nafarni tashkil etadi, biroq hududlarga chiqilganda bu raqam ancha yuqori bo‘lishi mumkin. Buning asosiy sababi genetik mutaxassislarning yetishmasligi va kasallikni erta bosqichlarda aniqlash darajasining pastligidir. Bu esa ko‘pincha noto‘g‘ri tashxis qo‘yilishiga va natijada samarasiz davolanishga olib keladi.

SMA tashxisini yaxshilash va erta aniqlash maqsadida “SMA UMID” xayriya jamg‘armasi “Smart Genetics” kompaniyasi bilan memorandum imzoladi. Hududlarda SMAni erta bosqichlarda aniqlash uchun bolalarni tekshirish bo‘yicha ko‘ngillilar kampaniyasini o‘tkazish rejalashtirilmoqda. Bu esa samarali davolash usulini qo‘llash imkonini beradi. Bu, ayniqsa, muhim, chunki ko‘plab ota-onalar aniq tashxisni bilmasdan, bolalarini boshqa kasalliklardan davolaydilar. Bu esa vaqt yo‘qotilishiga va bolaning ahvoli og‘irlashishiga sabab bo‘ladi.

Hozirgi kunda Toshkent va Farg‘ona shaharlarida SMAni tashxislash laboratoriyalari faoliyat yuritmoqda, yaqin kelajakda esa Samarqandda ham ishga tushiriladi. Bunday mintaqaviy yondashuv muhim ahamiyatga ega, chunki u butun mamlakat bo‘ylab oilalar uchun tashxis qo‘yish va yordam ko‘rsatish imkoniyatlarini yaxshilashga xizmat qiladi.

Ijobiy jihatlardan biri shundaki, jismoniy cheklovlarga qaramay, SMA bilan kasallangan ko‘plab bolalar normal aqliy qobiliyatlarini saqlab qolishadi. Ularning ko‘pchiligi aqliy ko‘nikmalarini rivojlantirishi, ijod qilishi va hatto mental arifmetikada yaxshi natijalar ko‘rsatishi mumkin. “SMA UMID” xayriya jamg‘armasi ta’lim va rivojlantiruvchi dasturlarni tashkil etish orqali ularning intellektual va ijodiy salohiyatini oshirish bo‘yicha tashabbuslarni ham qo‘llab-quvvatlamoqda.