«Asosiy tamoyil — o‘rnini bosolmaydigan bo‘lish»: Marlen Mirdasilov muvaffaqiyatli biznes qoidalari haqida
Marlen Mirdasilov — Top100club reytingi bo‘yicha Rossiyaning eng yaxshi 100 ta raqamli marketologi ro‘yxatiga kirgan, Comnet kompaniyasining marketing bo‘limi rahbari, Akfa kompaniyasining raqamli marketing bo‘limi boshlig‘i, Arcadia marketing agentligi asoschisi.
— Marlen, sizning kasbiy yo‘lingiz juda ta’sirli: marketing, raqamli texnologiyalar, tadbirkorlik. Bu sohaga qanday kirib keldingiz va sizni nima ilhomlantirdi?
— Bolaligimdan o‘zimni va qobiliyatlarimni ko‘rsatish istagi bor edi. 15 yoshimdayoq turli joylarda, masalan, kichik bosmaxonalarda ishlay boshladim, chunki grafik dasturlar bilan ishlashni yaxshi bilardim. Xuddi shu yoshda birinchi biznesimni ochdim — bir necha kvadrat metrli kichik fotostudiya, u yerda smartfonlar uchun aksessuarlar ham sotilardi.
16 yoshimda Kalanov nomidagi kompyuter texnologiyalari kasb-hunar kollejining ikkinchi kurs talabasi edim. O‘sha paytda kichik SMM agentligida ishlashga ham ulgurdim va keyinchalik o‘z faoliyatimda qo‘llagan birinchi qimmatli bilimlarni oldim.
U yerda bir necha oy ishlagach, o‘z reklama agentligimni ochishga qaror qildim. HTML va CSSda veb-saytlar yaratishdan boshladim, lekin tez orada loyihalarni amalga oshirishga juda ko‘p vaqt sarflayotganimni tushundim. Shunda mendan tezroq vazifalarni bajara oladigan frilanserlarni izlay boshladim, o‘zim esa mijozlarni jalb qilishga e’tibor qaratdim. Hammasi shunday boshlandi. Men raqamli loyihalarga qiziqadigan iqtidorli, g‘ayratli mutaxassislarni ishga oldim.
Yillar o‘tib, biz katta tajriba va bilimga ega bo‘lgan to‘laqonli marketing agentligiga aylandik. Bizga o‘z bizneslarini ishonishadi va biz bundan xursandmiz — biz hamkorlarimizni hech qachon yolg‘on gapirmaymiz.
— Yirik kompaniyalarda ishlaganingizda qanday asosiy saboqlarni oldingiz va ular sizga o‘z agentligingizni yaratishda qanday yordam berdi?
— Eng muhimi — intizom, rejalashtirish, loyihalarni chuqur tahlil qilish va aniq byudjetlashtirish. Vazifalarni qo‘yish va ularni amalga oshirishning batafsil rejasi har bir mutaxassis uchun, uning lavozimidan qat’i nazar, tuzilishi kerak.
Yirik kompaniyalarda orttirgan tajribam menga xizmatlar sifatini va agentligimiz ekspertizasini yaxshilashga yordam berdi, garchi u men bu kompaniyalarda ishlashga ulgurmasimdan oldin tashkil etilgan bo‘lsa ham.
Ta’kidlash joizki, Arcadia — bu O‘zbekistondagi raqamli texnologiyalar sohasidagi peshqadamlar. Biz yangilik yaratuvchimiz va faqat bizning agentlikning mijozlari uchun ishlaydigan o‘z sotuv bo‘limimiz bor.
— Korporativ muhitda va o‘zingiz uchun ishlashda marketingning asosiy farqi nimada?
— Umuman olganda, farq yo‘q. Har qanday holatda ham mijozning kutganlarini nafaqat oqlash, balki ulardan ham oshib ketish muhimdir. Eng asosiysi — professional yondashuv va sifatli ijro.
— 2024-yilda raqamli marketingdagi qaysi yo‘nalishlarni eng muhim deb hisoblaysiz?
— Aniq tendensiyalarni ajratib ko‘rsatish qiyin, chunki marketing yangi yo‘nalishlarni to‘liq o‘rganish va doimiy kuzatib borishni talab qiladi. Biroq shuni ta’kidlamoqchimanki, chinakam sifatli marketing — bu shunchaki tendensiyalarga ergashish emas, balki ularni yaratishdir. Siz nafaqat raqobatchilar, balki biznesning boshqa sohalari vakillari ham sizga teng bo‘lishi uchun ishlashingiz kerak.
— Sun’iy intellekt va avtomatlashtirish rivojlanishi bilan targ‘ibot strategiyalari qanday o‘zgaradi? Qaysi vositalar endi ishlamayapti?
— To‘g‘ri yondashilganda sun’iy intellekt mutaxassisning ishini osonlashtirishi kerak, uning o‘rnini egallamasligi lozim. Avtomatlashtirish chuqur mavzu bo‘lib, biznes sohasiga qarab individual yondashuvni talab qiladi.
Har bir yo‘nalish o‘z strategiyasi va o‘ziga xos jarayonlarini talab qiladi. Agar siz sun’iy intellektning sizni almashtirishini istamasangiz, u hali qila olmaydigan ishni qiling!
— Marketingda qancha strategiya, qancha ijodkorlik bor?
— Marketing xuddi kimyo yoki matematika kabi aniq fan. Ko‘pchilik uni ijodkorlikka asoslanadi deb noto‘g‘ri o‘ylaydi, ammo aslida marketing — bu birinchi navbatda raqamlar haqida.
Agar nisbatlarni hisoblasak, 85% — strategiya va tahlil, 15% — ijodkorlik. Biroq, ijodkorlikni past baholamaslik kerak, chunki to‘g‘ri hisob-kitoblar va muvaffaqiyatli ijodiy g‘oya bilan natija prognozlardan sezilarli darajada oshib ketishi mumkin.
— Siz Rossiyaning eng yaxshi 100 raqamli marketologi qatoriga kirdingiz. Bu siz uchun qanday ahamiyatga ega?
— Aslida, bu marketing hamjamiyatida faxrlanish va o‘zini tasdiqlash mavzusi. Bu, shuningdek, ishga joylashishni istasangiz, sezilarli afzallik beradi. Lekin birinchi navbatda men eng yaxshilardan biri ekanimni o‘zimga isbotladim. Shuni ta’kidlash kerakki, sertifikat olganimdan so‘ng menga xalqaro kompaniyalar hamkorlik takliflari bilan murojaat qila boshladilar.
— Bunday reytinglarning yuqori pog‘onasiga qanday chiqish mumkin? Bu natijalar masalasimi yoki o‘zingizni taqdim eta olish qobiliyatimi?
— Bunday reytingga kirish uchun professional ko‘nikma va bilimlarga ega bo‘lish kerak, chunki bunday reytinglar aynan qattiq ko‘nikmalarga ixtisoslashgan. Siz bilim darajangizni aniqlaydigan bir qator topshiriqlar va testlardan o‘tasiz. O‘zingizni taqdim etish yoki “sotish” qobiliyatiga kelsak, bu ko‘proq yuzma-yuz uchrashuvlar va muzokaralar haqida.
— Masalan, global reytingga kirish kabi shaxsiy kasbiy maqsadlaringiz bormi?
— Albatta. Qaysi sohada ishlashingizdan qat’i nazar, agar siz o‘zingizni haqiqiy professional deb hisoblasangiz, buni butun dunyoga ko‘rsatish istagi tabiiy. Ayniqsa, siz xalqaro maydonda unchalik ajralib turmaydigan mamlakatda yashasangiz. Men o‘zimni O‘zbekistondagi eng kuchli mutaxassislardan biri deb hisoblayman va buni amalga oshirilgan loyihalar ro‘yxati va portfelim bilan asoslay olaman.
— Nima uchun o‘z marketing agentligingizni tashkil etishga qaror qildingiz? Sizni nima undadi?
— Men Stiv Jobsdan ilhom olganman va doimo bu dunyoni o‘zgartirishni xohlaganman. Albatta, bu katta gap, lekin men O‘zbekistonda marketingni rivojlantirishga har kuni o‘z hissamni qo‘shyapman. Daromad mening ustuvorliklarim ro‘yxatida birinchi o‘rinda turmasdi — eng muhimi o‘z ko‘nikma va bilimlarimni ro‘yobga chiqarish edi.
— Arcadia faoliyatiga qanday asosiy tamoyilni joriy etdingiz?
— Asosiy tamoyil — har qanday biznesning ajralmas va muhim bo‘g‘iniga aylanish. Biz natijaga va hamkorimizning mamnuniyatiga intilamiz. Biz haqiqiy marketing nima ekanligini ko‘rsatmoqchimiz.
— Agar marketolog bo‘lmaganingizda, qanday kasb bilan shug‘ullanardingiz?
— Men qandolatchi bo‘lib, Opera nomli qandolatchilik-qahvaxonamni ochgan bo‘lardim. Rejalarimda bu g‘oyani amalga oshirish bor, lekin u birinchi loyiham bo‘lmaydi — men allaqachon King Bear sartaroshxonasining asoschisiman.
— Marlen, odatiy ish kuningiz qanday kechishini gapirib bering.
— Mening ish kunim ertalab soat 8 da boshlanib, tunda soat 02:00 da tugaydi. Har bir kun — bu yangi chaqiriq va yangi vazifalar. Ularning sonini ro‘yxat qilib bo‘lmaydi, lekin men hammasini oldindan rejalashtiraman va natijalarni kuzatib boraman.
— Zamonaviy reklamada sizni eng ko‘p nima bezovta qiladi?
— O‘zbekistondagi reklama faoliyatining ko‘pchiligi SMM kurslarini tugatgan va o‘zlarini marketolog deb ataydigan layoqatsiz va bilimsiz odamlar tomonidan amalga oshirilayotgani meni g‘azablantiradi.
— Suhbat yakunida shuni eshitishni istardikki, yangi boshlovchi marketologlarga qanday uchta asosiy maslahat bergan bo‘lardingiz?
— Men kelajakdagi iqtidorli mutaxassislarga qiyinchiliklardan qo‘rqmaslikni, tavakkal qilishni bilishni, eng muhimi esa, hech qachon va hech qanday sharoitda o‘z ustida ishlashni to‘xtatmaslikni tilayman. Tajriba va bilim — bu marketolog baholanadigan asosiy mezonlardir.