Farrux Zakirov Uchkuduk va «Golos» yulduzi, jiyan Nargiz bilan kelishmovchiliklar haqida
— Farruh, hozirda nima bilan shug’ullanyapsiz? Sizning Retro FM va Avtoradio radiostantsiyalarida, 80-90-yillardagi diskotekalarda mashhurligingiz bor. “Yalla” ansambli bilan ishlar qanday?
— Bu yaxshi savol. San’atkor yoki ijodiy jamoa uchun eng muhim narsa — talab qilinish. Biz hali ham mashhurligimiz bilan faxrlanamiz, bu bizni ishlashga ilhomlantiradi. Ha, ilgari bo’lgani kabi faoliyatimiz intensiv emas, ammo eski shuhratda yashashni xohlamaymiz. Hozir 50 yoshdamiz, bunday yuklar salomatlikka zarar etkazishi mumkin. Biz imkoniyatlarimiz darajasida rivojlanishni davom ettirmoqdamiz. Butun dunyo musiqiy tarixini o’rganib, bizdek uzoq muddatli muvaffaqiyatga erishgan misollarni topa olmadim. Biz vatanimiz va xalqimizga chin dildan xizmat qildik.
Chayxonalarda kuylashda, bu faqat ovqat haqida emasligini ta’kidlayman. O’zbekistondagi chayxonalar muhim madaniy va axborot markazlari bo’lib, u yerda to’ylar, dafn marosimlari va she’riyat kechalari o’tkaziladi.
Oilaga kelsak, men Zaikirovlar dinastiyasidanman. Otam O’zbekiston xalq artisti va respublikada opera san’atining asoschilaridan. Kattakon akam Batyir uning izidan bordi. Ijodiy maktabni oilamda o’tkazdim, lekin Mahalla ham mening shakllanishimda katta rol o’ynadi. Bu kichik, ammo madaniy hayotning markazi bo’lgan mikrorajondir.
— Televiziyada hozir siyosat ustunlik qiladi, masalan, Ukraina Rossiya va uning xalqiga aloqasi yo’qligini da’vo qilmoqda. Sizningcha, bu musiqa ustida qanday ta’sir ko’rsatadi?
— Dunyo yutuqlari odamlar uchun qadrli bo’ladi va musiqa chegaralarni yoki millatlarni tanimaydi.
Mening prinsipim — barcha o’zbekcha narsalar xalqaro mulk bo’lishi kerak. Bu juda aniq: hech kim “Uchkuduk” qo’shig’i qayerdan ekanligini — o’zbek, rus yoki koreysmi — haqida o’ylamaydi. Odamlar uni sevadi va 40 yildan beri kuylashadi. Bu qo’shiqni buyuk shoir Yuriy Entin bilan hamkorlikda yozganman. U Kyzylkum sahrosini ko’rganida, shu qadar ta’sirlangan ediki, darhol matn ustida ishlashni boshladi. Shunday qilib, bu qo’shiq uning ko’rganlari bilan bo’lgan taassurotlarini aks ettiradi.
— Siz zamonaviy dunyo estradasini kuzatasizmi? Oxirgi Eurovision musiqiy tanlovini qanday baholaysiz?
— Musiqa sanoatidagi vaziyat meni qayg’uga solmoqda. Tez o’zgarayotgan tendentsiyalarni kuzatish qiyin, va haqiqatan ham ahamiyatga ega bo’lgan narsalarni topish mushkul. Eurovision tanlovi, masalan, qo’shiqlarni ingliz tilida ijro etishni talab qiladi. Nima uchun? Tilning o’ziga xosligi musiqaning barcha go’zalligi hisoblanadi. Ehtimol, men biroz “hayotdan orqada” qolganman, ammo insoniy qadriyatlar mavjud.
Ajoyib ovozlar va ijro san’ati mavjud, ammo bular ko’pincha zamonaviy tendentsiyalar bilan almashtiriladi. Misol uchun, mening singlim Amerika hayoti va “Golos” shousidagi muvaffaqiyatdan so’ng, vaqt talab qilayotganini aytadi. Men unga u buyuk Karim Zakirovning nabirasi ekanligini eslataman va o’z ildizlarini esda tutishi kerak, lekin u tomoshabinlarning istaklarini hisobga olish kerakligini aytadi. Balki shundaydir.
— “Odamlar iste’mol qiladi, biz esa to’lov qiladiganlarga ishlaymiz” deyiladi. San’atning o’zi yo’q, faqat shou mavjud.
— Hammasi nisbiy. O’tmishda san’at birinchi o’rinda edi, hozir esa foyda e’tiborga olinmoqda. Avvalroq talant, ovoz, sahnadagi xatti-harakat va jozibadorlik muhim bo’lgan. Hozirda musiqa biznesga aylanishi achinarli.
— Masalan, haq to’lashlarni taqqoslaylik. Avval “Yalla” guruhining go’zal kostyumlarda chiqishlari va mazmunli qo’shiqlar aytishi, tomoshabin bilan muloqot qilishi ko’rinardi. Endi esa sahnaga bir san’atkor chiqadi, ismini aytmayman, va... bo’shliq, faqat ritm bor, ammo haq to’lovi 40 ming evrodan boshlanadi! Qayerga bormoqdamiz?
— Biz boshqalarning ishlariga aralashmaymiz. Ammo bunday ijrochilarning yo’li ko’pincha qisqa muddatli bo’lishi xavotirli. Barqarorlik va uzoq muddatlilik muhimdir. Agar kimdir yaxshi pul to’lashga tayyor bo’lsa, kim undan voz kechadi? Bu kasb va u odamlarning daromad topishlariga yordam beradi, bu normal holat.
— O’zingizda qanday asosiy xarakter xususiyatini ajratgan bo’lar edingiz?
— Oilamizda olti farzand bo’lib, endi faqat uch kishi, shu jumladan katta akam Batyir qoldik. Yaqinlarimning so’zlariga ko’ra, mening asosiy xususiyatim — o’zini tutish, bu xususiyatni erkaklarda ayniqsa qadrlayman. Men chin dildan va yaxshilikni xohlayman. Erkaklar uchun mehribonlik alohida g’urur hisoblanadi, garchi bu tushuncha biroz noaniq bo’lishi mumkin.
— O’zingizni baxtning “ideyasini” qanday tushunasiz?
— Men uchun asosiy narsa ota-onalar va dinastiya, qismatim bo’lgan. Men o’zimni baxtli inson deb hisoblayman, chunki “zakirov” ildizlarim tufayli ko’p narsaga erishdim. Maqsadim — otamning munosib o’g’li bo’lish va bolalarim va nabiralarimga oilaviy an’analar va qadriyatlarni hurmat qilishni o’rgatish.
— Sizningcha, zamonaviy yosh avlodda nima yetishmaydi, sizning gastrol va odamlarni kuzatish tajribangizdan kelib chiqib?
— Zamonaviy yosh avlodga tarbiya yetishmayapti. Bugungi kunda ko’pchilik salomlashib, darhol smartfonlariga qaram bo’ladi. Bu, ehtimol, umumiy hayot holatini aks ettiradi. Yoshlar ko’pincha jonli muloqotning go’zalligini anglamaydi. Biz texnologiyalarga shunchalik bog’lanmagan edik va qiziqarli suhbatlar orqali tanishgan edik. Endi, afsuski, hamma narsa texnologik taraqqiyot tomon harakat qilmoqda. Bu, restoranlarda hammasi telefonlar bilan o‘tirayotganini ko‘rishda alohida seziladi.
— Farzandlaringiz va nabiralarining Zaikirovlar musiqiy dinastiyasini davom ettirishini xohlaysizmi?
— Men nabiralarimni yangi topdim. Menda to’rt nafar nabira va ikki o’g’il bor. Men ularning hayot yo’lini rejalashtirmayman, bizning ishimiz — ularga ta’lim berish va tarbiya berish. Otam har doim aytardi: agar kimdir musiqachi yoki artist bo’lishni xohlasa, u faqat ajoyib bo’lishi kerak. U, o’rtachalik hech kimga kerak emasligini hisoblardi. Men ham bolalarimga aytaman, agar musiqaga moyillik bo’lmasa, umumiy ta’lim olish yaxshiroq, chunki qobiliyat keyin o’zini namoyon qiladi.
— O’quvchilarimizga qanday tilaklar bildirmoqchisiz?
— Men toza va tinch osmonni tilayman. Hozir dunyoda ko’plab tabiiy ofatlar, siyosiy nizolar va urushlar bo’lmoqda. Muhimi, sizning uyda va mamlakatingizda tinchlik, osoyishtalik va sog’liq bo’lishi zarur. Oilaviy munosabatlarni ham unutmaslik kerak, tushunish va moslashishga intilish kerak. Yaxshi musiqaga bo’lgan sevgini yo’qotmang — bu hayotni qiziqarli qiladi!
Yuriy Belolipetskiy uchun portal “Karavan-Info”