O‘zbekistonda qalbakilashtirish va noqonuniy qimmatbaho metallar uchun jarimalar 10 barobar oshadi
O‘zbekiston Oliy Majlisi Senati a’zolari zargarlik sohasini rivojlantirishga qaratilgan qonunchilik o‘zgartirishlarini ma’qulladi. Tuzatishlar qimmatbaho metallar va toshlarning noqonuniy aylanmasi uchun jarimalarni keskin oshirishni, shuningdek, zargarlarga soliq imtiyozlarini berishni nazarda tutadi.
Qonun loyihasi qimmatbaho metallar aylanmasi va soxta zargarlik buyumlarini sotishdagi qonunbuzarliklar uchun jarimalarni 30-50 BHMgacha — 11,25 mln so‘mdan 18,75 mln so‘mgacha ko‘tarishni taklif etmoqda. Hozirgi kunda bu jarimalar 3-5 BHM (1,125 mln so‘mdan 1,875 mln so‘mgacha) miqdorida belgilangan.
Bundan tashqari, “O‘zbekzargarsanoati” uyushmasiga a’zo bo‘lgan va zargarlik buyumlarini ishlab chiqaradigan yakka tartibdagi tadbirkorlarni 2027 yil 1 sentyabrgacha yer solig‘i va mol-mulk solig‘idan (ishlab chiqarishda foydalaniladigan obyektlar bo‘yicha) ozod qilish rejalashtirilmoqda.
Ta’kidlanishicha, 2024 yilda O‘zbekistonda zargarlik mahsulotlari ishlab chiqarish hajmi 15 foizga o‘sib, 2,5 trillion so‘mga yetgan, eksport esa 20 foizga oshgan. Biroq senatorlar sohani yanada rivojlantirish va qimmatbaho metallarning noqonuniy aylanmasiga qarshi kurashish uchun qulay sharoitlar yaratish zarurligini ta’kidlamoqda.
Qonun loyihasi quyidagilarni ham nazarda tutadi:
- — Affinaj korxonalari tomonidan qimmatbaho metallarni zargarlarga qulay shakl va hajmda sotish.
- — Zargarlarning yarim tayyor mahsulotlarni ishlab chiqaruvchilarga sotishi.
- — Jismoniy va yuridik shaxslardan qimmatbaho metallar va zargarlik buyumlarini sotib olishda xabardor qilish tartibini joriy etish.
- — Bojxona to‘lovlari to‘langanligini tasdiqlovchi hujjatlarsiz import zargarlik buyumlarini sotishni taqiqlash.
Hujjat Qonunchilik palatasida (parlamentning quyi palatasi) 2024 yil dekabr oyida birinchi o‘qishda ko‘rib chiqildi.
E’tiborli jihati shundaki, 2025 yil yanvar oyi yakunlariga ko‘ra, O‘zbekiston Markaziy banki zaxiralarini 8 tonnaga oshirib, dunyodagi eng yirik oltin xaridoriga aylandi. Markaziy bank zaxiralari deyarli 391 tonnaga yetdi, bu mamlakat umumiy zaxiralarining 82 foizini tashkil etadi.
Eslatib o‘tamiz, o‘tgan yili O‘zbekiston Prezidenti Shavkat Mirziyoyev 2024-yil 23 iyulda ‘Mamlakat zargarlik tarmog‘ini rivojlantirish chora-tadbirlari to‘g‘risida"gi PF-104-sonli farmonni imzolagan edi. Hujjat zargarlik markazlarini tashkil etish, ishlab chiqarish va eksport hajmini sezilarli darajada oshirishni nazarda tutadi. 2024-2026 yillarda Buxoro va Namangan viloyatlarida bittadan, Toshkent shahrida esa ikkita zargarlik markazi tashkil etiladi. Markazlar zarur infratuzilma bilan ta’minlanadi. Farmonga ko‘ra, 2025-yil oxirigacha zargarlik buyumlari hamda qimmatbaho metallar va toshlardan yasalgan buyumlar ishlab chiqarishning yillik hajmini 1 milliard dollarga, eksportni esa 100 million dollarga yetkazish ko‘zda tutilgan.