Charli Chaplinning murojaati: barcha davrlar uchun dolzarb bo‘lgan insoniylikka da’vat
Charli Chaplinning “Buyuk diktator” filmidagi nutqi insoniyatga yo‘llangan eng kuchli xabarlardan biri bo‘lib qolmoqda. U 1940-yilda yangragan bo‘lsa-da, uning so‘zlari millionlab odamlarni ilhomlantirishda davom etmoqda, eng asosiy insoniy qadriyatlarni — ezgulik, rahm-shafqat va tinchlikka intilishni eslatib turadi.
Diktator o‘rniga tasodifan minbarga chiqib qolgan yahudiy sartarosh rolini ijro etgan Chaplin tomoshabinlarga ta’sirli murojaat bilan chiqadi.
“Biz bir-birimizga yordam berish uchun yaratilganmiz, bu har bir insonning maqsadidir. Biz azob-uqubatlardan foydalanish o‘rniga, inson baxt-saodati bilan quvonishimiz kerak. Biz erkin va baxtli yashashimiz mumkin, lekin buning yo‘lini unutib qo‘yganmiz. Inson qalbi ochko‘zlik bilan zaharlangan, dunyo bizni qonli yo‘lga boshlayotgan nafratga to‘la!”
Bu so‘zlar berahmlik va shafqatsizlikka to‘la dunyoda insonparvarlikning ahamiyati haqida ogohlantirish va eslatma bo‘lib yangraydi.
Chaplin taraqqiyotning ziddiyatlariga e’tibor qaratadi:
“Biz tez yurar mashinalarni ixtiro qildik, lekin ularga qalbimizni qamab qo‘ydik. Ixtirolar bizga kutilgan boylikni keltirmadi. Bilimlarimiz bizni kinoyadanlar qildi. Aql bizni yovuz va shafqatsiz qildi. Biz juda ko‘p fikrlaymiz va juda kam his qilamiz.”
Nutqning asosiy g‘oyasi oddiy insoniylik, mehribonlik va sezgirlikni hayotga qaytarishga chaqiriqdir. Chaplinning fikricha, bularsiz taraqqiyot ma’nosiz bo‘lib qoladi, hayot esa vaqtni behuda sarflashga aylanadi.