Oy nomlari qanday paydo bo‘lgan: Rim taqvimi bilan bog‘liqlik
11 январь

Oy nomlari qanday paydo bo‘lgan: Rim taqvimi bilan bog‘liqlik

Aksariyat Yevropa tillaridagi oy nomlari qadimgi Rim taqvimiga borib taqaladi, ammo miloddan avvalgi 45-yilda Sezar tomonidan kiritilgan Yulian taqvimidan emas, balki undan ham oldingi tizimdan — Romulov yili deb ataladigan taqvimdan kelib chiqqan. Ushbu taqvim yilni 10 oyga bo‘lgan, ularning birinchisi mart oyidir. Uning nomi afsonaga ko‘ra, bu oy bag‘ishlangan xudo Mars bilan bog‘liq. Mars Rimning afsonaviy asoschilari Romul va Remning homiysi hisoblangan.

Qadimgi kalendar izlari oylarning nomlarida saqlanib qolgan, bu nomlar ularning Rim yilidagi tartibini ko‘rsatadi. Masalan, sentyabr lotincha septem (yetti), oktyabr — octo (sakkiz), noyabr — novem (to‘qqiz), dekabr — decem (o‘n) so‘zlaridan kelib chiqqan. Bu ularning o‘n oylik yildagi holatini aks ettiradi, bu yerda mart birinchi oy bo‘lgan.

Kalendar islohoti va 12 oy paydo bo‘lgandan so‘ng, mart oyi oldidan ikkita yangi davr qo‘shildi. Ulardan birinchisi Rimning boshlanish va o‘tish xudosi Yanusga bag‘ishlandi, ikkinchisi esa fevral bo‘ldi. Shunga qaramay, oylarning odatiy nomlari hozirgi xronologiyaning qadimgi Rim ildizlarini eslatib, hozirgacha saqlanib qolgan.