BMT kiberjinoyatchilikka qarshi kurashda yetakchilik qilishi kerak, deydi ekspertlar
O‘sib borayotgan kibertahdidlar va universal tartibga solish mexanizmining yo‘qligi sharoitida ekspertlar BMT shafeligida xalqaro kiber sanksiyalar rejimini tezroq ishlab chiqishga chaqirmoqda, deydi siyosatshunos, OO‘MTV ITM Kompleks Yevropa va xalqaro tadqiqotlar markazi (KEMI) ilmiy xodimi Inna Yanikeyeva.
Mutaxassislarning fikricha, bunday mexanizm davlatlarning sa’y-harakatlarini muvofiqlashtirishga, cheklov choralarining qonuniyligini oshirishga va xalqaro kiberjinoyatlarga qarshi kurash samaradorligini oshirishga yordam beradi.
Alohida mamlakatlarning bir tomonlama sanksiyalari huquqiy va axloqiy masalalarni keltirib chiqaradi, muammoni hal qilishga yordam bermaydi. Biroq, xalqaro kiber sanksiyalar rejimini yaratish bir qator muammolarga duch keladi, jumladan, kiber tahdidlarni aniqlash yondashuvlaridagi farqlar, hujumlarni atributlashning murakkabligi va siyosiy suiiste’molchilik xavfi.
Tashabbusni muvaffaqiyatli amalga oshirish uchun raqamli muhitda yagona xulq-atvor me’yorlarini ishlab chiqish, qaror qabul qilishda shaffoflikni ta’minlash va kiberhujumlarni tergov qilishning samarali mexanizmlarini yaratish zarur.
“BMT shafeligida xalqaro kiber sanksiyalar mexanizmini yaratish kiberxavfsizlik arxitekturasini o‘zgartirib, uni yanada bashorat qilinadigan va adolatli qilishga qodir. Siyosiy kelishmovchiliklarga qaramay, davlatlarning raqamli sohada yagona qoidalarni ishlab chiqish bo‘yicha sa’y-harakatlarini birlashtirish dolzarb zaruratga aylanmoqda. Xalqaro kiber sanksiyalar milliy manfaatlar va xalqaro huquq tamoyillari o‘rtasidagi muvozanatni ta’minlaydigan global kiber tartib sari muhim qadam bo‘lishi mumkin.”
Yadro qurolining tarqalishi va terrorizmga qarshi kurashda BMT sanksiyalarini qo‘llashning muvaffaqiyatli tajribasi ushbu amaliyotni raqamli sohaga ham tatbiq etish maqsadga muvofiqligini ko‘rsatmoqda. Mavjud mexanizmlarni kibermakonning o‘ziga xos xususiyatlariga moslashtirish va barcha a’zo davlatlarning kelishilgan harakatlari, shaffoflik va suverenitetni hurmat qilishni ta’minlash orqali BMT zamonaviy raqamli tahdidlarga samarali qarshi tura oladi.