Bugun ommaviy axborot vositalarida

OPEK+ mamlakatlari neft qazib olishni ixtiyoriy ravishda 2025-yil mart oyi oxirigacha kuniga 2,2 million barrelga, 2026-yil oxirigacha esa kuniga 1,65 million barrelga qisqartirishni uzaytirdi. Ushbu qaror tashkilotning vazirlar yig‘ilishi yakunlari bo‘yicha qabul qilindi, deb xabar beradi nashr.

Bayonotga ko‘ra, 2025-yil mart oyidan keyin neft bozorida barqarorlikni ta’minlash maqsadida 2,2 million barrellik qisqartirish 2026-yil sentyabr oyigacha har oyda asta-sekin bekor qilinadi.

Uchrashuv ishtirokchilari Saudiya Arabistoniga jahon neft bozori barqarorligiga qo‘shgan hissasi uchun minnatdorchilik bildirdilar. OPEK+ tarkibiga Rossiya, Saudiya Arabistoni, Iroq, BAA, Quvayt, Qozog‘iston, Jazoir va Ummon kabi davlatlar kiradi, ular jahon neft qazib olishining 40 foizidan ortig‘ini ta’minlaydi.

Cheklovlarning uzaytirilishi jahonda neftga bo‘lgan talabning pasayishi va OPEK+ga a’zo bo‘lmagan mamlakatlarda qazib olishning ko‘payishi bilan bog‘liq. Ushbu cheklovlarga rioya qilinmasa, Saudiya Arabistoni energetika vaziri ogohlantirganidek, neft narxi bir barrel uchun 50 dollargacha tushib ketishi mumkin edi. Xalqaro energetika agentligi tahlilchilarining ta’kidlashicha, agar qazib olish bo‘yicha cheklovlar uzaytirilsa, bozor neft ortiqchaligi bilan to‘qnash kelishi mumkin, chunki AQSH, Kanada va Argentina kabi mamlakatlarda yetkazib berish hajmi oshmoqda.

Yevropada bo‘rilar soni so‘nggi o‘n yilliklarda deyarli ikki baravarga ko‘paydi. Yirtqichlar yuz yildan ortiq ko‘rinmagan mamlakatlarda tobora ko‘proq uchramoqda. 2025-yil mart oyida Canis lupus, ya’ni kulrang bo‘ri turi, “qat’iy himoyalangan” maqomidan “himoyalangan” maqomiga o‘tkaziladi. Bu o‘zgarish Yevropa Ittifoqi mamlakatlarida bo‘rilarni cheklangan tarzda ovlash imkoniyatini yaratadi, deb yozilgan maqolada.

2024-yil 3-dekabrda Yevropadagi yovvoyi tabiatni muhofaza qilish bo‘yicha Bern konvensiyasi qo‘mitasi Yevropa Ittifoqining bo‘rilar himoya maqomini o‘zgartirish haqidagi taklifini ma’qulladi. Agar konvensiyani imzolagan davlatlarning kamida uchdan biri qarorga e’tiroz bildirmasa, u uch oydan so‘ng kuchga kiradi. Bern konvensiyasi Yevropa va Afrikaning 50 ta mamlakatini qamrab oladi.

Bu masala ilgari ham ko‘tarilgan edi. Masalan, 2022-yilda Shveytsariya bo‘rilarning himoya maqomini pasaytirishni taklif qilgan, ammo o‘shanda taklif qabul qilinmagan edi.

Himoya maqomini pasaytirish to‘g‘risidagi qaror Yevropada bo‘rilar sonining ko‘payishi bilan bog‘liq. Hozirgi vaqtda Yevropa Ittifoqida 20 mingga yaqin bo‘ri bor, 2016-yilda esa ular soni 14 mingga yaqin edi. Bo‘rilar populyatsiyasi ilgari ular bo‘lmagan ko‘plab mamlakatlarda ko‘paymoqda. Masalan, Niderlandiyada so‘nggi bo‘ri 1868-yilda o‘ldirilgan va faqat 2015-yilda yirtqich yana mamlakatda paydo bo‘lgan. Germaniyada bo‘rilar 1996-yilda paydo bo‘lgan va 2023-yilga kelib mamlakatda 160 ga yaqin gala mavjud edi.

O‘z chorva mollariga xavf tug‘ilishidan xavotirga tushgan fermerlar, bo‘rilar har yili Yevropa Ittifoqidagi qo‘y va echkilarning atigi 0,065 foiziga xavf tug‘dirishiga qaramay, bo‘rilar maqomining o‘zgarishini qo‘llab-quvvatladilar. Biroq, bo‘rilar odamlarga hujum qilmaydi va so‘nggi 40 yil ichida Yevropada bu yirtqichlar hujumidan birorta ham o‘lim holati qayd etilmagan.

Britaniyalik neyrofarmakolog Devid Natt, tashvishli holatdagi odamlarga shampan yoki prosecco kabi gazli vinoslarni ichmaslikni maslahat berdi. Uning so‘zlariga ko‘ra, tez mastlikka olib keluvchi alkogol miyada neyroadaptatsiya jarayonini ishga tushiradi, deb xabar bermoqda. 

Bu jarayon boshqaruvni yo‘qotish va uxlab qolishni oldini olishga yordam bersa-da, tashvish darajasini oshiradi. Nattning ta’kidlashicha, ushbu jarayon alkogol organizmdan butunlay chiqib ketganidan keyin ham davom etishi mumkin. Shu sababli ko‘pchilik ertalab yurak urishining tezlashishi va tashvish hissi bilan uyg‘onadi. 

Gazlangan vinoslar, ayniqsa, tashvish hissini kuchaytiradi, chunki ularda mavjud gazlar alkogolning qonga so‘rilishini tezlashtiradi. Ekspertning fikriga ko‘ra, shuningdek, viski va konyak kabi kuchli va to‘q rangli ichimliklarni iste’mol qilishdan ham tiyilish kerak, chunki ular murakkab spirallarni o‘z ichiga oladi, bu esa neyroadaptatsiyani kuchaytirishi va tashvish darajasini oshirishi mumkin.

Rostex kompaniyasi texnologik hamkori NtechLab bilan birgalikda shifokorlarga bosh MRT tasvirlarini tahlil qilib, tarqoq skleroz belgilarini aniqlashga yordam beradigan yangi algoritm ishlab chiqdi. Algoritm tibbiy tasvirlarni tahlil qilishga mo‘ljallangan “Uchinchi fikr” onlayn platformasiga joylashtirilgan, deb xabar bermoqda nashr.

Ushbu platforma yordamida Rossiyalik shifokorlar tadqiqot natijalarini internetga yuklab, sun’iy intellektdan diagnostik yordam olishlari mumkin. Tahlil natijalariga ko‘ra, sun’iy intellekt shifokorlarga farazlarni taqdim etadi, ular bu farazlarga qo‘shilishlari yoki zarur bo‘lsa, ularni to‘g‘rilashlari mumkin. Bunda tashxis qo‘yish mas’uliyati shifokor zimmasida qoladi.

Platforma 2024-yil oktyabr oyidan boshlab sinov rejimida ishlamoqda va yaqin kelajakda unga bosh miya MRT tasvirlari asosida o‘smalarni aniqlash va muntazam o‘lchovlar o‘tkazish uchun yangi yechimlar qo‘shiladi.

Bundan tashqari, platformada turli a’zolar, jumladan, ko‘krak qafasi, umurtqa pog‘onasi, bo‘g‘imlar, sut bezlari patologiyalarining belgilarini aniqlashga, shuningdek, fotosuratlar yordamida olingan tasvirlarni tahlil qilishga yordam beradigan yana 12 ta sun’iy intellekt xizmati mavjud.

Immanuil Kant nomidagi Baltiya federal universiteti (BFU) olimlari, NITU MISAIS va Italiya olimlari bilan hamkorlikda yangi, suvni qaytaradigan material yaratdi. Ushbu material elektronikaning yuqori namlik sharoitida samarali ishlashini sezilarli darajada yaxshilashga qodir, deb xabar beradi "RIA Novosti".

Yangi material magnit va gidrofob xususiyatlarni birlashtiradi, bu esa uning turdagi ishlab chiqishlar uchun noyob xususiyat hisoblanadi. Ushbu xususiyatlarni olish uchun olimlar bismut ferriti nanochastotalarini polivinilidenflorid polimer matritsasiga qo’shdilar. Bu material yuzasini suvni qaytaradigan qiladi.

Bundan tashqari, yangi material fotoelektrik xususiyatlarga ega bo’lib, uni quyosh nurining ta’sirida elektr toki hosil qiladigan sensörlar yaratish uchun ishlatish mumkin.

Hozirgi bosqichda BFU olimlari bismut ferritini sintez qilish jarayonini takomillashtirish ustida ishlamoqda, bu esa bunday materiallarning ishlab chiqarilishini kengaytirish va turli sohalarda keng qo’llanilishiga imkon yaratadi.

3 dekabr kuni Janubiy Koreya prezidenti Yun Sok Yel mamlakatda harbiy holat joriy etilganini e’lon qildi. U bu chora “shimoliy koreyaparast davlatga qarshi kuchlarni yo‘q qilish” va konstitutsiyaviy tartibni himoya qilish uchun zarur ekanligini aytdi, deb xabar bermoqda nashr.

Prezident bu qaror insofli odamlarga ba’zi noqulayliklar keltirib chiqarishi mumkinligiga qaramasdan, fuqarolarning erkinligi va xavfsizligini ta’minlashga qaratilganini ta’kidladi.

Harbiy holat joriy etilishiga mamlakat Demokratik partiyasi tashabbusi bilan impichmentga urinish sabab bo‘ldi. Yun buni “davlatga qarshi harakat” deb atadi va uning fikricha, bu konstitutsiyaga tahdid soladi, qonuniy davlat institutlarini buzadi hamda ehtimoliy qo‘zg‘olon va fuqarolar urushiga olib keladi. Bu voqealarga javoban prezident “jinoiy guruhlar uyasi” deb ta’riflagan Milliy majlisga kirish to‘sib qo‘yildi.

Demokratik partiya prezident harakatlarini keskin qoraladi. Partiya rahbari Li Chje Men harbiy holat e’lon qilinishi Konstitutsiyaga zid ekanini ta’kidlab, fuqarolarni mamlakatni himoya qilish uchun parlament oldida to‘planishga chaqirdi. Uning fikricha, qonun chiqaruvchilarni hibsga olish uchun harbiylardan foydalanish xavfi mavjud.

Vaziyatga javoban Janubiy Koreya Mudofaa vazirligi qurolli kuchlarning shayligini oshirish uchun asosiy harbiy qo‘mondonlar bilan uchrashuv o‘tkazdi. Hukumat harbiylarni mamlakatda hushyorlikni saqlashga undadi.

Siyosiy ekspertlarning ta’kidlashicha, Janubiy Koreyada 1987-yildan beri birinchi marta harbiy holat joriy etilishi siyosiy inqirozga olib kelishi mumkin. Muxolifat agar hibsga olishlar boshlanib, ko‘chalarda tanklar paydo bo‘lsa, bu mamlakat va uning qo‘shnilari uchun kutilmagan oqibatlarga olib kelishi mumkinligidan xavotirda.

Rossiya Federatsiyasi prezidenti Vladimir Putinning maxsus ko‘rsatmasiga qadar “Butunjahon do‘stlik o‘yinlari” sport musobaqalarini o‘tkazish keyinga surilganligi haqida nashr xabar bermoqda.

Farmon mazmuniga ko‘ra, musobaqalarning keyinga surilishi sportchilar va sport tashkilotlarining xalqaro sport faoliyatida erkin ishtirok etish huquqlarini himoya qilish maqsadida amalga oshirilgan. Shuningdek, prezident Rossiya hukumatiga qonunchilikka bolalar va o‘smirlar sportini, sport maktablarini, Olimpiya va Paralimpiya qo‘mitalarini qo‘llab-quvvatlash hamda sport infratuzilmasini rivojlantirish uchun qimor o‘yinlaridan tushadigan mablag‘lardan foydalanishni ko‘zda tutuvchi o‘zgartirishlar kiritishni topshirdi.

Butunjahon do‘stlik o‘yinlari 2024 yil 15-29 sentyabr kunlari Moskva va Yekaterinburgda bo‘lib o‘tishi rejalashtirilgan edi, biroq 30 iyul kuni Xalqaro do‘stlik uyushmasi ularni 2025 yilga ko‘chirishni taklif etdi. Bundan oldin Xalqaro olimpiya qo‘mitasi (XOQ) va Butunjahon antidoping agentligi (WADA) mazkur o‘yinlarning siyosiy tus olganligidan hamda Rossiya antidoping agentligining xalqaro standartlarga mos kelmasligidan tashvish bildirgan edi. Rossiya tomoni bu ayblovlarni rad etib, XOQni vaziyatni xolisona baholashga chaqirdi.

So‘nggi ma’lumotlar shuni ko‘rsatmoqdaki, butun dunyo bo‘ylab OIV bilan kasallanishning yangi holatlari va u bilan bog‘liq o‘limlar soni kamayib bormoqda. Biroq mutaxassislar 2030-yilgacha BMTning OITSni bartaraf etish maqsadiga erishish uchun bu pasayish sur’ati yanada tezlashishi kerakligini ta’kidlamoqdalar.

2010-yillarda OIV bilan kasallanish 20 foizga, virus bilan bog‘liq o‘lim esa 40 foizga kamaydi. Bu esa o‘z navbatida yillik umumiy o‘lim sonini bir milliondan pastga tushirishga yordam berdi. Ushbu yutuqqa eng ko‘p zarar ko‘rgan mintaqa bo‘lib qolayotgan Afrika mamlakatlaridagi ijobiy o‘zgarishlar asosiy hissa qo‘shdi. Shunga qaramay, Sharqiy Yevropa va Yaqin Sharq kabi ayrim hududlarda vaziyat yomonlashmoqda.

Mutaxassislarning ta’kidlashicha, OIVga qarshi kurashda sezilarli yutuqlarga erishilgan bo‘lsa-da, har yili bir milliondan ortiq kishi virusga chalinmoqda va OIV bilan yashovchi 40 million kishining to‘rtdan bir qismi zarur davolanishni olmayapti. Bu ma’lumotlar OITSni bartaraf etish maqsadiga erishish hali uzoqligini ko‘rsatmoqda.

OIV profilaktikasi va davolashdagi taraqqiyotni yangi usullarning joriy etilishi tufayli ham kuzatish mumkin. OIV yuqish xavfini kamaytiruvchi dori vositalari, jumladan, oldindan profilaktika (PrEP), ayniqsa sog‘liqni saqlash tizimi rivojlangan mamlakatlarda o‘z samaradorligini ko‘rsatdi. Biroq, ijobiy natijalarga qaramay, dori-darmonlarning yuqori narxi kambag‘al mamlakatlar uchun muammoligicha qolmoqda.

Erishilgan yutuqlarga qaramasdan, mutaxassislar OIV hamon global tahdid ekanligini va unga qarshi kurash barcha darajalarda jadallashtirilgan sa’y-harakatlarni talab qilishini ta’kidlamoqdalar.

Bosh vazir Irakliy Kobaxidze ma’lum qilishicha, Gruziya prezidenti Salome Zurabishvili qarshilik ko‘rsatishiga qaramay, o‘z lavozimini tark etishga majbur bo‘ladi. U qo‘shimcha qilishicha, inauguratsiya kuni, ya’ni 29 dekabrda, Zurabishvili qarorgohni bo‘shatib, vakolatlarni yangi saylangan prezidentga topshirishi lozim.

Zurabishvili o‘z vakolatlari dekabr oyi o‘rtalarida tugashiga qaramay, lavozimidan ketmasligini e’lon qildi. U saylangan parlamentni g‘ayriqonuniy deb hisoblamoqda, chunki uning fikricha, bu parlament yangi prezidentni tayinlay olmaydi. Gruziyada prezidentlik saylovlari 14 dekabrga belgilangan, parlament saylovlari esa 26 oktyabrda o‘tkazilgan edi. Hokimiyatdagi “Gruziya orzusi” partiyasi 53,93% ovoz to‘plagan bo‘lsa-da, jami 37,78% ovoz to‘plagan muxolifat partiyalari saylovning rasmiy natijalariga norozilik bildirishdi.

Konstitutsiyaga ko‘ra partiyasiz bo‘lishiga qaramay, yevropaparast muxolifatni qo‘llab-quvvatlovchi Zurabishvili saylov natijalariga qarshi norozilik bildirishga chaqirmoqda. Namoyishlar bir necha haftadan buyon davom etib kelmoqda.

Rossiya prezidenti Vladimir Putin avtomobil va shahar yer usti elektr transporti nizomining 31-moddasiga o‘zgartishlar kirituvchi qonunni imzoladi, deb xabar bermoqda nashr.

O‘zgartirishlarga ko‘ra, endi haydovchilar federal davlat nazorati doirasida tekshiruvlar o‘tkazayotgan mansabdor shaxslarning talabiga binoan avtomobilning vazn va o‘lcham nazoratidan o‘tishlari shart.

Bundan tashqari, Rossiyada qish mavsumida — dekabrdan fevralgacha yozgi shinali avtomobillardan foydalanish taqiqi yana kuchga kiradi. 2023-yilda Davlat avtomobil nazorati yilning sovuq faslida bunday qoidabuzarlik uchun jarima solmasligini aytgan bo‘lsa-da, “Tanlash erkinligi” haydovchilar jamoat harakatining huquqshunosi Sergey Radko bu holat Ma’muriy javobgarlik to‘g‘risidagi kodeks qoidalarini bekor qilmasligini ta’kidladi.

Shu bilan birga, Rossiyada yo‘l harakati qoidalarini buzganlik uchun jarimalar bir yarim baravardan ko‘proq oshishi mumkinligi ma’lum bo‘ldi. Hukumat turli huquqbuzarliklar, jumladan, xavfsizlik kamarini taqmasdan haydash, mast holda transport vositasini boshqarish, tezlik chegarasini buzish va Ma’muriy javobgarlik to‘g‘risidagi kodeksda ko‘rsatilgan boshqa qoidabuzarliklar uchun jarimalarni oshirish imkoniyatini ko‘rib chiqmoqda.

Ruminiyada prezidentlik saylovlarining birinchi turidagi ovozlar, faqat bitta foiz ovoz to‘plagan nomzod Kristian Terxeshning shikoyati asosida qayta sanaladi. U saylov natijalarini bekor qilish va yordamlari qayta sanalishini talab qildi, deb xabar beradi.

Sud uning iltimosini qo‘llab-quvvatladi va endi Markaziy saylov komissiyasi (MSK) ovozlarni qayta sanashi kerak, bu haqda MSK raisi Toni Greblaning so‘zlariga ko‘ra, bir necha kunni oladi. Saylovlar birinchi turiga taxminan 9,5 million saylovchi ishtirok etdi.

Barcha ovozlar qayta hisoblangandan so‘ng, mustaqil nomzod Kelin Jorjесku 22,95% ovoz bilan yetakchi chiqdi. U ultranatsionalistik qarashlari bilan tanilgan bo‘lib, Ruminiyaning NATO bilan yaqinlashuvini va Ukrainani qo‘llab-quvvatlashni tanqid qilgan. U shuningdek, 1930-yillarda fashistlar bilan hamkorlik qilgan ruminiyalik siyosatchilarni “milliy qahramonlar” deb ta’riflagan. Bu, genotsid jinoyatiga aloqador ishni keltirib chiqargan va janjalga sabab bo‘lgan.

Ikkinchi turda, 8 dekabrda, Jorjесkuga qarshi asosan oppozitsion liberal partiya “Ruminiyani qutqarish ittifoqi” nomzodi Elena Laskoni kurashadi. Saylovda g‘olib bo‘lish uchun oddiy ko‘pchilik ovoz yig‘ish zarur. Saylovlarning yakuniy natijalarini Ruminiya Konstitutsiyaviy sudi tasdiqlaydi.

Rossiya prezidenti Vladimir Putin Astanaga davlat tashrifi bilan keldi. Tashrifning birinchi kunida u Qozog’iston prezidenti Qosim-Jomart Toqayev bilan ikki tomonlama muzokaralar o’tkazdi, deya xabar bermoqda nashr.

Ushbu tashrif Putinning Qozog’istonga ikkinchi davlat tashrifi bo’ldi, birinchisi esa 2015 yilda bo’lgan. Rossiya prezidentining Qozog’istonga tez-tez tashrif buyurishiga qaramay, davlat tashrifi muhim diplomatik voqea sifatida hisoblanadi.

Muzokaralar davomida Putin va Toqayev mamlakatlar o’rtasidagi hamkorlikni yuqori baholadilar, bu hamkorlikning o’zaro hurmat, do’stlik va umumiy tarixiy yutuqlarga asoslanganligini ta’kidlashdi. Rossiya prezidenti ikki mamlakat xalqini yaqin madaniy va ma’naviy qadriyatlar birlashtirishi haqida gapirdi. Tashrif strategik hamkorlikni mustahkamlashi va ikki tomonlama aloqalarni turli sohalarda chuqurlashtirishi kutilmoqda.

Shuningdek, muhim iqtisodiy masalalar muhokama qilindi. Rossiya Qozog’istonga eng yirik savdo hamkorlaridan biri bo’lib qolmoqda. Putin savdo aylanmasining o’sishini ta’kidladi, 2023 yilda u 28,5 milliard dollarni tashkil etdi va Qozog’iston iqtisodiyotiga qilingan yirik investitsiyalar haqida xabar berdi.

Uchrashuv davomida bir qator hujjatlar imzolandi, jumladan, strategik hamkorlikni chuqurlashtirish bo’yicha qo’shma bayonot. Putin bu kelishuvlar ikki mamlakat o’rtasidagi hamkorlikni yanada rivojlantirish uchun mustahkam asos yaratishini ta’kidladi.

Sankt-Peterburg Buyuk Pyotr politexnika universiteti (SPbPU) mutaxassislari kvant optik magnitometrni yaxshilash uchun raqamli model ishlab chiqdilar. Nashrning xabar berishicha, bu qurilma inson tanasida hosil bo‘ladigan kuchsiz magnit maydonlarini o‘rganish uchun qo‘llaniladi.

Ushbu ishlanma tibbiyotdagi magnit ensefalografiya (MEG) va kardiografiya kabi tashxis usullarini sezilarli darajada takomillashtirishi mumkin.

MEG miyaning magnit maydonlarini qayd etish orqali uning faoliyatini tahlil qilishga yordam beradi. Bu jarayon epilepsiya va Alzgeymer kasalligi kabi patologiyalarni aniqlashda muhim ahamiyatga ega. Yangi model magnitometr sensorlarining o‘lchamini kichraytirish, ularning sonini ko‘paytirish va bemor boshiga joylashtirilish zichligini oshirish imkonini beradi. Bu esa tashxisni yanada aniq va qulay qiladi.

SPbPU dotsenti Konstantin Baransevning ta’kidlashicha, magnitometrning bir sensori gaz holatidagi milliardlab ishqoriy metall atomlarini o‘z ichiga oladi. Lazerlar atomlarni bir yo‘nalishga yo‘naltiradi, bu esa ularning magnit signallarini qayd etish imkonini beradi. Tadqiqot davomida olimlar atomlarning yacheyka yuzasi bilan to‘qnashishi va boshqa fizik jarayonlar o‘lchash aniqligiga qanday ta’sir ko‘rsatishini o‘rgandilar.

Ishlanma bir vaqtning o‘zida bir nechta omillarni — magnit maydonlar, lazer nurlanishi va atomlarning o‘zaro ta’sirini hisobga olishi bilan ajralib turadi. Bu kompleks yondashuv sensorlar ishlashini optimallashtirish imkonini beradi.

Yaratilgan model nafaqat tibbiyotda, balki geologiya, navigatsiya va kosmik tadqiqotlarda ham qo‘llanilishi mumkin bo‘lgan natijalarni berdi. Keyingi bosqich raqamli modelda olingan ma’lumotlarni Ioffe nomidagi Fizika-texnika instituti bazasida o‘tkaziladigan tajribalarda tekshirishdan iborat bo‘ladi.

Dastlab beozor ko‘ringan ba’zi narsalarni qo‘l yuki sifatida samolyotga olib chiqish man etiladi. Nashrning yozishicha, bunga ko‘pincha ularning tarkibi, suyuqlik hajmi yoki boshqa yo‘lovchilarga noqulaylik tug‘dirish xavfi sabab bo‘ladi.

Masalan, qor sharlari va “sehrli” javob shari kabi suyuqlik o‘yinchoqlari qo‘l yukidagi suyuqlik hajmiga qo‘yilgan talablarga mos kelmaydi. Yangi yil petardalari ham parvozga xalal berishi mumkin bo‘lgan baland ovozlar tufayli taqiqlangan.

Boshqa kutilmagan taqiqlar orasida katta idishlardagi sho‘rvalar, cho‘yan idish-tovoqlar, 70 darajadan yuqori bo‘lgan spirtli ichimliklar va penoplastdan yasalgan o‘yinchoq qilichlar bor. Ammo, masalan, yorug‘lik qilichlarini olib yurishga ruxsat beriladi. Shuningdek, qurolga o‘xshash narsalarni va hatto o‘simliklar uchun o‘g‘itlarni olish mumkin emas, chunki ular yonish xavfini keltirib chiqarishi mumkin.

Tekshiruv paytida muammolarning oldini olish uchun mutaxassislar aviakompaniya va xavfsizlik xizmati qoidalari bilan oldindan tanishib chiqishni maslahat beradilar. Bundan tashqari, tajribali sayohatchilar aeroportda tekshiruv jarayonini tezlashtirish uchun bog‘ichsiz qulay poyabzal kiyishni tavsiya qilishadi.

Britaniyaning “Metro” nashri ekspertlarning fikriga ko‘ra, uchinchi jahon urushi yoki yadroviy mojaro sodir bo‘lgan taqdirda yashash uchun eng xavfsiz davlatlar ro‘yxatini e’lon qildi.

Reytingga Antarktida, Islandiya, Yangi Zelandiya, Shveysariya, Grenlandiya, Indoneziya, Tuvalu, Fiji va Butan kiritilgan. Shuningdek, Argentina, Chili va Janubiy Afrika Respublikasi ham xavfsiz mamlakatlar qatoriga qo‘shilgan.

Ro‘yxat tuzuvchilarning ta’kidlashicha, ushbu davlatlar aholisining global falokat yuz berganda omon qolish ehtimoli yirik mojaro hududlaridan uzoqda joylashganligi, siyosiy betarafligi va tabiiy resurslardan foydalanish imkoniyati tufayli yuqori hisoblanadi.

Rublning so‘nggi qadrsizlanishi Rossiya Markaziy banki tomonidan asosiy stavkaning oshirilishi bilan bog‘liq ekanligi haqida Davlat dumasi iqtisodiy siyosat qo‘mitasi rais o‘rinbosari Mixail Delyagin ma’lum qildi, deya xabar bermoqda nashr.

Uning aytishicha, cheklangan pul taklifi sharoitida stavkaning ko‘tarilishi nafaqat narxlarning oshishiga, balki rublning qadrsizlanishiga ham olib keladi. Bu holat 2014-yilda va o‘tgan yilning ikkinchi yarmida ham kuzatilgan edi.

Delyagin ta’kidlashicha, asosiy stavkaning oshirilishi iqtisodiy rivojlanishni sekinlashtiradi. Bu esa o‘z navbatida investitsiya loyihalarini kamroq foydali qiladi va biznes ulardan voz kechishga majbur bo‘ladi. Natijada daromadli loyihalarga yo‘naltirilishi mumkin bo‘lmagan mablag‘lar valyuta bozorida o‘z o‘rnini izlaydi. Chet el valyutasiga talab ortishi bilan rubl kursi pasayadi.

Shu sababli Foreks bozorida dollar kursi 107 rubldan, yevro esa 113 rubldan oshdi. Maqola yozilayotgan paytda dollar kursi 106,2 rubl, yevro esa 111,3 rublni tashkil etdi.

Katta teatr o‘z tarixida birinchi marta “Qarsildoq” baletini barchaga ochiq bo‘lgan to‘g‘ridan-to‘g‘ri efirda namoyish etadi, deya xabar bermoqda nashr.

Jonli efir bayramlarga bag‘ishlangan bo‘lib, Rossiyaning eng chekka hududlarida va undan tashqarida yashovchi tomoshabinlarga mamlakatning asosiy yangi yil voqeasining bir qismi bo‘lish imkonini beradi. Shunday qilib, rus baletining muxlislari o‘z uylarini tark etmasdan tomoshadan zavqlanishlari mumkin bo‘ladi.

Glazgo va Birmingem universitetlari tadqiqotchilari fotosezgir epilepsiya bilan og‘rigan bemorlarni sezilarli darajada yordam berishi mumkin bo‘lgan suyuq kristalli linzali ko‘zoynaklarning yangi namunasini ishlab chiqdi, deb xabar bermoqda nashr.

Epilepsiyaning bu turi yorug‘likning lipillashi yoki miltillashi natijasida kelib chiqadigan tutqanoqlar bilan namoyon bo‘ladi, bu esa bunday odamlarning kundalik hayotini qiyinlashtiradi. Tutqanoqlarni keltirib chiqaradigan yorug‘lik to‘lqinlarini to‘suvchi linzali ko‘zoynaklarning yangi namunasi ularning hayotini yengillashtirishi kutilmoqda.

Linzalar tarkibiga kiritilgan haroratning kichik o‘zgarishlari asosida ishlaydi. Bu o‘zgarishlar odatda bemorlarda tutqanoqlarni keltirib chiqaradigan to‘lqin uzunligi diapazonidagi yorug‘likning 98 foizidan ortig‘ini to‘sish imkonini beradi. Ko‘zoynak namunasi linzalarni qulay haroratgacha isitadigan va xavfli yorug‘lik to‘lqinlarini to‘sadigan maxsus sxema yordamida boshqariladi. Bunday texnologiya televizor yoki ekranlardan chiqadigan yorug‘lik tutqanoq chaqiradigan vaziyatlarda foydali bo‘lishi mumkin.

Tadqiqot mualliflaridan biri, Birmingem universiteti professori Zubayr Ahmad ta’kidlashicha, loyiha fantastik g‘oya sifatida boshlangan, ammo endi haqiqiy yutuqlarga erishgan. Namunani ishlab chiqish hali ham davom etmoqda va olimlar uni odamlarda sinovdan o‘tkazishdan oldin uning xususiyatlarini takomillashtirish ustida ishlamoqda.

Bugungi kunda Bavariyada 25 mingga yaqin qunduz yashaydi — bu Germaniyadagi eng katta populyatsiyadir. Biroq kemiruvchilar sonining ko‘payishi bilan muammolar ham paydo bo‘ldi. Avval foydali hayvon hisoblangan qunduzlar endi qishloq xo‘jaligiga zarar yetkaza boshladi, deb xabar bermoqda nashr.

XX asr boshlarida Bavariyada qunduzlar yo‘q bo‘lib ketgan edi. Buning sabablari turlicha: juda qimmatbaho bo‘lgan mo‘ynasi, shuningdek, parfyumeriya va tibbiyotda ishlatiladigan kastoreumi tufayli. Shu omillar natijasida qunduzlar butun Yevropa bo‘ylab, jumladan Germaniyada ham qirilib ketdi. Biroq 1966-yilda populyatsiyani tiklash bo‘yicha muhim qadam qo‘yildi: Sovet Ittifoqidan buyurtma qilingan hayvonlar Germaniyaning Frankfurt shahriga keltirildi va keyinchalik Bavariyaga tarqatildi. Bu muvaffaqiyatli qayta ko‘paytirish dasturining boshlanishi bo‘ldi. 1980-yillarga kelib, qunduzlar soni tiklandi va ular butun viloyat bo‘ylab tarqaldi.

Qunduzlar to‘g‘onlar quradi, natijada yaylovlar hamda makkajo‘xori, raps va boshqa ekinlar ekilgan dalalarni suv bosadi. Fermerlar ular keltirgan zarar va bu jonivorlar bilan yashashning qiyinligi haqida shikoyat qila boshladilar. Tadqiqotlar shuni ko‘rsatdiki, fermerlarning qariyb 75 foizi qunduzlarning xatti-harakatlaridan norozi.

Shu bilan birga, ekologlar qunduzlar foydali ekanligini ta’kidlashmoqda. Ularning to‘g‘onlari ko‘plab qushlar va boshqa hayvonlar uchun uyga aylanadigan yangi suv havzalarini yaratishga yordam beradi. Biroq, bunday o‘zgarishlar baliqlarga, ayniqsa, to‘g‘onlar tufayli ba’zi daryolarga kira olmaydigan forel balig‘iga zarar yetkazishi mumkin.

Tabiat va inson o‘rtasidagi ziddiyatni hal qilish uchun Germaniyada qunduzlar bilan tinch-totuv yashash dasturlarini ishlab chiqishga kirishdi. Bu daryolar va suv havzalari bo‘yidagi yerlardan foydalanish bo‘yicha zararni kamaytirish maqsadidagi tavsiyalarni, shuningdek, temir yo‘l ko‘tarmalari o‘pirilishining oldini olish uchun himoya to‘rlari o‘rnatish kabi loyihalarni o‘z ichiga oladi.

Rossiyalik bastakor Pavel Karmanov 55 yoshida olamdan o‘tdi. Xabarda aytilishicha, Karmanov Rossiya bastakorlar uyushmasi va Moskva bastakorlar uyushmasi a’zosi bo‘lgan. Uning vafoti tafsilotlari haqida ma’lumot berilmagan.

Karmanov kamer ansambllari, cholg‘u jo‘rligidagi vokal asarlari, shuningdek, xor va simfonik musiqa muallifi sifatida tanilgan edi. 2000-yildan 2017-yilgacha u “Xushmuomala rad etish” guruhida pianino va fleyta chalgan.

Rossiya bastakorlar uyushmasi Pavel Karmanovning oila a’zolari va yaqinlariga chuqur ta’ziya izhor etdi.